اجزای مختلف ساخت سردخانه

سردخانه های صنعتی امروزه دارای مکانیزم پیشرفته ای هستند و در طراحی و ساخت آن ها به قابلیت ها و کارایی بیشتر توجه می شود. قسمت های مختلف تعبیه شده در سردخانه صنعتی نیز به منظور استفاده بهینه ساخته می شود، در ساخت سردخانه می توان قسمت های تشکیل دهنده آن را در دو دسته معرفی کرد.

قسمت‌های تشکیل دهنده سردخانه:

۱ــ سازه و ساختار سردخانه
۲ــ تجهیزات فنی سردخانه

۱ــ سازه و ساختار سردخانه

ساختار سردخانه باید علاوه بر حفظ کیفیت مواد، بر اساس مصرف بهینه انرژی نیز طراحی شود. به همین منظور لازم است در طراحی آن تمامی نکات مهم به صورت کاملا کارشناسی در نظر گرفته شود. به منظور تسریع و سهولت در انتقال مواد به داخل سردخانه از جمله حمل و نقل، تخلیه و چیدمان صحیح مواد در اتاقک های مورد نظر، باید تمامی امکانات از قبل پیش بینی و تعبیه شده باشند.

۱) سکوی بارگیری:

همانطور که اشاره شد پیش بینی امکانات در سهولت و انجام کار حرفه ای بسیار حائز اهمیت است. از این رو یکی از قسمت های سردخانه صنعتی که باید مورد توجه قرار بگیرد فضای سکوی بارگیری است. این سکو به طور معمول در ارتفاع یک متری ساخته می شود و برای حمل و انتقال مواد به داخل محیط سردخانه استفاده می شود.

۲) سالن آمادگاه:

یکی از قسمت های مهم در سردخانه های صنعتی بخش آمادگاه است، دمای این قسمت بالاتر از اتاقک های اصلی است و در مواردی که لازم نیست مواد به مرحله انجماد برسند و یا روند انجماد باید به آهستگی انجام گیرد از این قسمت استفاده می شود. در واقع به منظور جلوگیری از ورود شوک سرمایشی به مواد، مدتی محصولات را در این قسمت نگه می دارند که با این راهکار از تغییر دمای ناگهانی و احتمال آسیب دیدگی مواد جلوگیری می شود.

۳) تونل انجماد:

در مورد بعضی از مواد، به منظور حفظ خواص طبیعی لازم است به سرعت فرایند انجماد انجام شود. در تونل انجماد سردخانه، جریان شدید هوای سرد از محصول عبور می کند و به وسیله مواد منجمد کننده، محصول به سرعت منجمد می شود. در این نوع فرایند انجماد، امکان جدا کردن تکه های محصول، بدون آسیب دیدگی به راحتی امکان پذیر است.

۴) سالن های سردخانه:

سالن های سردخانه به عنوان هسته مرکزی سردخانه از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند. سالن های سردخانه به چندین اتاقک تقسیم می شود و امکان تنظیم میزان برودت هر یک از اتاقک ها با توجه به نوع مواد نگهداری شده به صورت جداگانه وجود دارد. اتاقک ها با توجه به میزان برودت به اتاقک های بالای صفر و پایین صفر درجه سانتی گراد تقسیم می شوند. برای جلوگیری از اتلاف انرژی و تامین برودت لازم عایق بندی کف و دیواره ها بسیار مهم است. معمولا سالن های سردخانه در ارتفاع یک متری ساخته می شود و برای عایق بندی حرارتی در کف آن از انواع متد های آجر چینی و قیرگونی و کف چینی استفاده می شود. همچنین حسگر های الکتریکی برای تنظیم رطوبت و برودت لازم بر روی دیواره ها نصب می شود. این حس گرها به طور اتوماتیک میزان رطوبت را کنترل می کنند، همچنین باعث فعال شدن جایگاه های پخش رطوبت و بخار آب در اتاقک ها می شوند.

۲ــ تجهیزات فنی سردخانه

بدیهی است هر چقدر در ساختمان سردخانه نهایت دقت و توجه بکار برود، اما از تجهیزات فنی درست و اصولی استفاده نشود، پروژه ساخت سردخانه صنعتی با شکست مواجه خواهد شد. تجهیزات فنی، موتور و محرک به کار افتادن سردخانه محسوب می شود. از این رو توجه و تخصص کارشناسی لازم است تا نتیجه حاصله رضایت بخش باشد. از تجهیزات سردخانه به طور کلی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱) موتور:

محرک اصلی به کار افتادن تمامی تجهیزات فنی سردخانه است.

۲) کمپرسور:

کمپرسور ضربه‌ای سردخانه وظیفه تامین انرژی را برعهده دارد. همچنین وظیفه دفع گرمای هوا را که توسط اپراتور مکیده شده و به صورت گاز وارد کمپرسور شده است را داراست. در ادامه این روند، کمپرسور گرمای حاصله را به کندانسور هدایت می کند.

۳) کندانسور:

زمانی که گاز فشرده حاصل از هوای گرم محیط از طریق کمپرسور وارد کندانسور می شود، با فاصله کندانسور گاز گرم را خنک می نماید.

۴) شیر انبساط:

وظیفه اصلی شیر انبساط، کنترل میزان مبرد اپراتور است. مبرد در واقع مایع سیال سرد سازی است که میان مایع و حالت گاز در نوسان می باشد و در سیستم های سرمایشی کاربرد دارد. زمانی که میزان حجم داخل اپراتور بالا باشد، شیر انبساط باز می شود. به این ترتیب مبرد به اندازه کنترل شده وارد اپراتور شده و میزان برودت را تنظیم می کند.

۵) اپراتور:

در اتاقک های سردخانه، اپراتور ها وظیفه خنک کنندگی فضا را برعهده دارند. روش کار به این شکل است که گاز های خنک و سرد شیر انبساط و کندانسور را می گیرند و در فضای داخل اتاقک پخش می کنند.

دیوار های سردخانه

برای کنترل برودت و میزان دمای داخل سردخانه عایق بندی دیوار های داخلی سردخانه نکته طلایی آن است. در دیوار های سردخانه بعد از قسمت خارجی که ممکن است به شکل آجری یا بتون باشد، لایه های داخلی به منظور عایق بندی درست و اصولی باید شامل سیمان، عایق رطوبت و عایق حرارتی سردخانه باشند. برای عایق بندی سردخانه رطوبت معمولا از قیر گونی و یا پلاستیک استفاده می شود. در عایق بندی حرارتی نیز ممکن است از هر یک از متریال های مرسوم مانند صفحه گالوانیزه یا آلومینیومی، فولاد های ضد زنگ و یا سیمان و … استفاده شود. میزان ضخامت عایق بندی حرارتی در اتاقک ها با درجه دمای مختلف، متفاوت است. معمولا در سردخانه هایی که میزان درجه دما بالاتر از صفر در نظر گرفته می شود، ضخامت 4 اینچی و در سردخانه های پایین صفر درجه 4 تا 8 اینچی مطلوب خواهد بود.

تسهیلات برای احداث سردخانه

در دنیای تجارت امروز وجود ابزار و تجهیزات کارآمد برگ برنده ای در دست صاحبان صنایع محسوب می شود. به هر اندازه که امکانات مدرن و پیشرفته تری در اختیار باشد، به همان اندازه می توان استراتژی‌های جدیدی تری را به کار برد و به اعتبار تجاری افزود. سردخانه یکی از مهم ترین تجهیزات صنایعی است که محصولات فاسد شدنی دارند و یا بسته به شرایط بازار سعی می کنند محصولات خود را برای مدتی حفظ و نگهداری کنند. احداث سردخانه مستلزم صرف هزینه ای قابل توجه است. البته در مقایسه با نتیجه ای که برای صنعت رقم می زند، یک سرمایه گذاری سودآور تلقی می شود. اما برای احداث سردخانه (احداث سردخانه در زمین کشاورزی) باید یک برآورد هزینه کاملا منطبق با مخارج جاری داشت. قیمت زمین محل احداث، ساخت سازه های سردخانه، تجهیز سردخانه به امکانات فنی مورد نیاز، نیروی کار انسانی همگی جزو هزینه های احداث سردخانه هستند. البته سازمان جهاد کشاورزی برای احداث سردخانه تسهیلاتی را برای صاحبان صنایع در نظر گرفته است، با توجه به شرایط و دستورالعمل های خاصی می توان نسبت با اخذ وام اقدام نمود.

نکات و روش های که در ساخت سردخانه باید به آنها توجه کرد.

در ساخت سردخانه از گذشته تا امروز تحولات عظیمی رخ داده است. همچنین با توجه به نوع کاربرد سردخانه روش ساخت سردخانه متفاوت خواهد بود. میزان برودت و سرمایش سردخانه، ابعاد و ظرفیت سردخانه، کاربرد و اهداف استفاده همگی مواردی هستند که در روش های ساخت سردخانه موثر هستند. با توجه به نکات عنوان شده طراحی و ساخت، عایق بندی دیواره ها و کف نیز متفاوت خواهد بود.
همچنین روش ساخت سردخانه ها را از لحاظ سیستماتیک می توان به دو دسته سردخانه آمونیاکی و فریونی تقسیم کرد. سیستم آمونیاکی قدمتی چند صد ساله دارد اما هنوز هم در سردخانه های بزرگ صنعتی کارایی دارد. سیستم فریون از نوآوری های جدید عرصه صنعت ساخت سردخانه است.

نکات ساخت سردخانه:

به دلیل نوع عملکرد سردخانه ها و تجهیزات به کار رفته در ساختمان سردخانه تامین انرژی لازم بسیار مهم است. از طرفی برای کاهش هزینه انرژی مصرفی نیز تمهیداتی اندیشید، به همین دلیل نکات مهمی در ساخت ساختمان سردخانه باید مد نظر باشند.

موقعیت جغرافیایی:

منظور از موقعیت جغرافیایی محل احداث و دسترسی به منابع انرژی و همچنین جهت احداث آن از لحاظ تابش نور خورشید و ایجاد گرمای محیطی است. این عامل می تواند علاوه بر افزایش مصرف انرژی از جمله آب و برق، باعث تحت فشار قرار گرفتن تجهیزات از جمله کندانسور باشد که وظیفه خنک کردن گازهای گرم هدایت شده از کمپرسور را دارد.، این مسئله می تواند منجر به تخریب و آسیب تجهیزات شود.

نوع طراحی داخلی و معماری:

در نظر گرفتن بخش های مختلف به منظور رفاه و آسانی دسترسی به فضاهای داخلی. همچنین پیش بینی فضا برای امداد رسانی و ورود امکانات و ماشین آلات امدادی از جمله آتش نشانی و اورژانس

نکات ایمنی:

ایمنی در کار به منظور پیشگیری از حوادث و خطرات احتمالی است. حوادث می توانند هم صدمه جانی داشته باشند و هم سرمایه را تهدید کنند. سردخانه به نوعی انبار انباشته شده از مواد و محصولات است و وجود وسایل الکتریکی در کنار منابع آبی می تواند خطر اتصالات الکتریسیته را به همراه داشته باشد. از این رو رعایت نکات ایمنی بسیار ضروری است.

نکات بهداشتی:

دوری سردخانه از محل های انباشت زباله و کارخانجات آلود کننده محیط زیست نکته قابل تاملی است.