تأسیسات انبار سردخانه (ذخیره‌سازی سرد) عمدتاً از دو نوع خنک کننده استفاده می‌کنند، مایع آمونیاک و مایع فلوئور، اما با پیشرفت جامعه، علم و فناوری روز‌به‌روز پیشرفت می‌کنند. امروزه از مایع آمونیاک بیشتر در پروژه‌های تأسیسات ساخت سردخانه استفاده می‌شود زیرا ارزان است و اثر خنک کنندگی خوبی دارد اما باید دقت داشت که این مایع سمی است و به راحتی می‌سوزد. در این مقاله با مزایا و معایب سردخانه آمونیاکی بیشتر آشنا خواهید شد. از دهه 1970، در آمریکا شروع به استفاده از مایع آمونیاک برای تبرید و ذخیره‌سازی استراتژیک مواد غذایی منجمد و یخچالی در پروژه‌های تأسیسات سردخانه کرد.
مزیت آمونیاک در سردخانه ها:
از مزایای مایع آمونیاک به عنوان خنک کننده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
1- خرید نسبتاً آسان
2- قیمت پایین هنگام کار
3- فشار متوسط
4- ظرفیت خنک کننده‌ی یک واحد بزرگ را دارد.
5- اثر خنک کننده‌ی بسیار خوبی دارد.
6- ضریب انتشار حرارت بالا است.
7- تقریباً نامحلول در روغن است.
8- مقاوم در برابر جریان کم و
9- یافتنِ آسانِ نشت اشاره کرد.
همچنین آمونیاک جذب آب خوبی دارد، حتی در دمای پایین، آب از آمونیاک رسوب نمی‌کند و یخ نمی‌زند، بنابراین هیچ پدیده‌ی «پلاگ یخی» در سیستم وجود نخواهد داشت.
در حال حاضر، تبرید مایع آمونیاک هنوز هم می‌تواند به عنوان یک خنک‌کننده استفاده شود و از بین نرفته است.
ویژگی‌های اصلی خنک کننده‌ی آمونیاک عبارتند از: منابع گسترده، قیمت پایین و فناوری‌های سنتی نسبتاً پیشرفته.
معایب مایع آمونیاک به عنوان خنک کننده
1- مایع آمونیاک خود بوی تندی دارد و حاوی اجزای سمی است،
2- در صورت تغییرات ناگهانی در دمای بالا باعث احتراق و انفجار می‌شود(اشتعال پذیری بالایی دارد)
از نظر حجم، وقتی محتوای آمونیاک در هوا به 0.5 تا 0.6 درصد می‌رسد، با نیم ساعت ماندن در فضای آلوده به آن مسموم خواهید شد. وقتی به 11٪ تا 13٪ برسد، می‌توان آن را مشتعل کرد. وقتی به 16٪ برسد، در معرض هرگونه شعله‌ی باز منفجر خواهد شد. بنابراین، در اتاقِ دستگاه‌های برودتی آمونیاک باید به تهویه توجه شود و اغلب لازم است که هوا و گازهای غیر قابل تغلیظ در سیستم حذف شوند.
3- بر روی مس و آلیاژهای مس اثر خورنده دارد.
شرکت تأسیسات سردخانه هنگ کنگ و چین یادآوری کردند که آمونیاک هیچ اثر خورنده‌ای بر روی فولاد ندارد، اما پس از اینکه مایع آمونیاک حاوی رطوبت شود، اثر خورنده‌ای روی مس و آلیاژهای مس می‌گذارد و دمای تبخیر را کمی افزایش می‌دهد. بنابراین، از مواد مس و آلیاژ مس نمی‌توان در دستگاه‌های برودتی آمونیاک استفاده کرد و تصریح شده است که میزان آب موجود در آمونیاک نباید بیش از 0.2 درصد باشد.
تا به حال بیشترین خنک کننده تأسیسات انبار سردخانه را خنک کننده آمونیاک تشکیل می‌دهد، اما با پیشرفت فناوری، خنک کننده‌ی فلورین نیز بهبود می‌یابد و استفاده از آن رایج‌تر می‌شود.
چرا سیستم های برودتی صنعتی حاوی آمونیاک پرکاربردتر است؟
بسیاری از سیستم‌های برودتی صنعتی از خنک کننده‌ی آمونیاک استفاده می‌کنند. آمونیاک برای یخچال (NH3) چیز جدیدی نیست و تاریخچه‌ی آن به اواسط قرن نوزدهم برمی‌گردد. با این حال، هنوز هم یک ابزار مهم در کاربردهای بزرگ تجاری و صنعتی می‌باشد. در حقیقت، این صنعت چنان گسترده است که برخی از شرکت‌ها (مانند صنایع مک نیل) در زمینه‌ی خدمات تبرید صنعتی تخصص دارند. در اینجا چهار مزیت این خنک کننده که در طول زمان آزمایش شده را مشاهده خواهید کرد.
1.بهره‌وری
خواص آمونیاک باعث شده برای استفاده در یخچال مناسب باشد. برای مثال، ظرفیت خنک‌کنندگی آمونیاک بیشتر از سایر خنک کننده‌ها است. به عبارت دیگر، سیستم برای کارکرد به آمونیاک کمتری نسبت به خنک کننده‌های هالوکربن نیاز دارد، بنابراین نیازی نیست که سیستم به سختی کار کند. در کاربردهای بزرگ، آمونیاک یکی از کارآمدترین خنک کننده‌هایی است که می‌توانید استفاده کنید.
2.مقرون به صرفه
از آنجا که آمونیاک بسیار کارآمد است، شرکت‌هایی که دارای تجهیزات خنک کننده یا سرمایش صنعتی هستند می‌توانند به کمک سیستم‌های NH3 انرژی زیادی را صرفه‌جویی کنند. صرفه‌جویی گاهی اوقات پانزده درصد یا بیشتر می‌باشد. این نشان دهنده‌ی صرفه‌جویی قابل توجهی در یک عملیات بزرگ است. خنک کننده‌ی آمونیاک به راحتی در دسترس است و قیمت سردخانه نیز بسیار مقرون به صرفه خواهد بود که به این ترتیب هزینه ساخت سردخانه بسیار مقرون‌به‌صرفه خواهد شد. می‌توانید آمونیاک بی‌آب را از سرویس‌های تبرید صنعتی با قیمت‌های مقرون به صرفه‌ای خریداری کنید.
3.سازگار با محیط زیست
حتی اگر NH3 بخارهای سمی منتشر کند، این بخارات برای محیط زیست خطرناک نیستند. وقتی آمونیاک به جو آزاد می‌شود، به سرعت بالا می‌رود زیرا از هوا سبک‌تر است. فقط چند روز طول می‌کشد تا آمونیاک تجزیه شود و در نتیجه نیتروژن را آزاد می‌کند. برخلاف برخی خنک کننده‌ها، آمونیاک هیچ آسیبی به لایه ازن نمی‌زند و پس از ورود به جو خطری ندارد.
4.بخارات
بخارات آمونیاک سمی هستند، اما تشخیص آنها آسان است. هنگامی که نشتی در سیستم وجود دارد، به سرعت از آن مطلع خواهید شد و می‌توانید اقدامات لازم را اتخاذ کنید. آمونیاک به جز در شرایط خاص، از خطر انفجار نسبتاً ایمن است. با این حال، کار با آمونیاک نیاز به آموزش و اقدامات احتیاطی ایمنی دارد و شما همیشه باید از خدمات برودتی قابل‌اعتماد صنعتی استفاده کنید. جهت کسب اطلاعات بیشتر، با شرکت صنعتی مک نیل تماس حاصل فرمایید!
مقایسه‌ی سردخانه آمونیاکی با سردخانه فریونی:
یک خنک کننده‌ی ایده‌آل باید غیرسمی، غیرقابل اشتعال، کاملاً پایدار در داخل سیستم، سازگار با محیط زیست و به وفور در دسترس یا به آسانی قابل ساخت باشد.
همچنین باید دارای قابلیت روانکاری خودکار، سازگار با سایر مواد مورد استفاده در ساخت و سرویسِ سیستم‌های برودتی، کارکرد آسان و هزینه‌ی پایین باشد و نباید به فشارهای شدید، چه زیاد چه کم، نیاز داشته باشد. اگرچه آمونیاک و فریون خنک کننده‌های ایده‌آلی نیستند، اما هر دو مزایا و معایبی دارند. خدمات مکانیکی و تبرید قادر به نصب هر دو نوع چیلر هستند.
جوانب مثبت و منفی سردخانه آمونیاکی
-آمونیاک برای محیط زیست بی‌خطر است.
-ساخت و نصب سیستم‌های برودتیِ مبتنی بر آمونیاک هزینه‌ی کمتری را در بر دارد.
-چیلرهای آمونیاک ظرفیت تحمل بار بهتری دارند.
-قابلیت انتقال حرارت آن بهتر از خنک کننده‌های شیمیایی است.
-قیمت آمونیاک به طور کلی کمتر از بیشتر خنک کننده‌های شیمیایی است.
ممکن است در غلظت‌های بسیار زیاد سمی باشد، اما به دلیل بوی شدیدی که دارد به راحتی قابل تشخیص است. همچنین از هوا سبک‌تر است، بنابراین خیلی سریع در جو تبخیر می‌شود.
– نمی‌توان با لوله‌های مسی از آن استفاده کرد.
جوانب مثبت و منفی سردخانه فریونی
-فریون حل یا تبخیر نمی‌شود.
-فقط مایعات را از طریق نشت از دست خواهید داد.
-در صورت خریداری یک تهویه کننده‌ی هوا که از R-410A استفاده می‌کند، تکنسین HVAC باید واحد داخلی شما را بررسی کند تا ببیند آیا با عملکرد سیستم R-410A مطابقت دارد یا خیر. اگر واحد داخلی قدیمی‌تر باشد، احتمالاً باید تعویض شود.
به طور معمول برای محیط زیست مضر است و ازن را از بین می‌برد.
همانطور که مشاهده می‌کنید، هنگام انتخاب نوع خنک کننده‌ی مناسب برای سازمان‌تان، باید عوامل مختلفی را در نظر بگیرید.
